ผมว่ารุ่นๆ เรานี่ ไม่น่าจะไม่มีใครไม่รู้จัก "คิทาโร่" ล่ะมั้งนะ ในฐานะที่สมัยเด็กดูคิทาโร่มานาน มันก็จะแอบๆ เนิร์ดเรื่อง "โยไค" อยู่บ้างนิดหนึ่ง

        "โยไค" คือชื่อที่ใช้เรียกเหล่าภูตผีของคนญี่ปุ่น และคนญี่ปุ่นก็เชื่อว่าในดงความมืดนั้นมีเหล่าโยไคมากมายซ่อนตัวอยู่ วันดีคืนดีก็จะออกมาเดินขบวนในเทศกาลสำคัญๆ ไม่ต่างอะไรกันกับมนุษย์ เป็นที่มาของชื่อคุ้นหู อย่าง "ขบวนร้อยอสูรราตรี" นี่แหละ

        และวันนี้ ขบวนโยไคก็ได้ยกพาเหรดมาถึงประเทศไทยแล้วครับ อวดโฉมให้ชมกันทั้งร้อยอสูรแบบเต็มสองตาที่ห้องแกลเลอรีชั้น 1 TCDC กรุงเทพฯ ที่สำคัญงานนี้ พี่ผีไม่มีค่าตัว เข้าชมได้ฟรีไปเล้ยยย!

        "Yokai Parade" คือนิทรรศการสัญจรที่อิมพอร์ตผีญี่ปุ่นมาให้เราได้ชมอย่างใกล้ชิด โดยนิทรรศการนี้แสดงให้เห็นการพัฒนาคอนเทนต์จากทุนทางวัฒนธรรมความเชื่อพื้นบ้านอย่างโยไค ที่เป็นส่วนหนึ่งของนิทานพื้นบ้านญี่ปุ่นมาอย่างยาวนาน และปัจจุบันยังเปลี่ยนเอาความกลัวของมนุษย์มาสร้างเชิงเศรษฐกิจสร้างสรรค์ได้ด้วย

        นิทรรศการจะประกอบไปด้วยเนื้อหาและการจัดแสดงทั้งหมด 4 ส่วนครับ คือ...

        ส่วนที่ 1 : โลกอันตระการตาของภาพม้วนโยไค

        นิทรรศการส่วนนี้จัดแสดงภาพม้วนโยไคที่หลากชนิดในสมัยเอโดะ ชิ้นงานที่โดดเด่น คือ ภาพม้วนขบวนราตรีร้อยอสูร หรือ "เฮียกกิ ยาเกียว เอมากิ" ที่ดึงดูดความสนใจผู้คนทั่วโลก นอกจากนี้ยังนำเสนอผลงานที่หลากหลาย เช่น ภาพวาดโยไคที่ดูขบขันอันแสดงท่าทางเสมือนราวกับเป็นมนุษย์ หรือหนังสือภาพสารานุกรมที่แจกแจงโยไคแต่ละประเภท โดยสิ่งเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงการได้รับความนิยมที่กว้างขวางของภาพม้วนโยไคในสมัยนั้น

        ส่วนที่ 2 : โลกที่เปี่ยมด้วยสีสันสดใสของเหล่าโยไค

        ส่วนนี้เป็นการมองผลกระทบของการเกิดภาพพิมพ์ไม้หลากสีที่มีต่อวัฒนธรรมโยไค โดยพัฒนาการภาพพิมพ์ไม้นี้ส่งผลให้ไม่เพียงแต่การผลิตผลซ้ำของงานโยไคจะสามารถเข้าถึงผู้คนได้มากขึ้นและราคาก็สามารถจับต้องได้ แต่ยังทำให้ผู้คนมีความคุ้นเคยกับโยไคมากขึ้นด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การเกิด "นิชิกิ เอะ" หรือภาพสอดสีทำให้เกิดอุปสงค์เพิ่มมากขึ้นและต้องการเนื้อหาที่หลากหลายขึ้น จนทำให้โยไคมีความใกล้ชิดกับผู้คนมากขึ้น

        ส่วนที่ 3 : โยไค และเกม

        เนื่องจากความนิยมที่เพิ่มมากขึ้นของโยไคในด้านงานพิมพ์ทำให้ช่องว่างระหว่างโยไคและผู้คนแคบลง คนรู้สึกเกรงกลัวโยไคน้อยลงและยังพัฒนาความรู้สึกใกล้ชิด หรือแม้กระทั่งความรักความเอ็นดูต่อโยไค ส่วนนี้จะชี้ให้เห็นถึงการกำเนิดโยไคที่ดูค่อนข้างเป็นมิตร สามารถเห็นได้ผ่านเกมและของเล่นญี่ปุ่นต่างๆ นานา

        ส่วนที่ 4 : โยไคที่สืบทอดต่อมาในยุคปัจจุบัน

        สมัยเมจิ โยไคกลายมาเป็นศาสตร์วิชาที่เป็นระบบโดยอิโนะอุเอะ เอ็นเรียว นักพุทธปรัชญา ได้ก่อตั้ง "โยไคศึกษา" และยานางิตะ คุนิโอะ นักคติชนวิทยา ได้ศึกษาโยไคอย่างลึกซึ้งมากขึ้น ผ่านความเชื่อและความคิดของชาวญี่ปุ่นและสภาพแวดล้อมที่อยู่เบื้องหลังของการสร้างสรรค์นั้น ถึงแม้ว่าวัฒนธรรมโยไคจะห่างหายไปช่วงเวลาหนึ่งในยุคสงคราม นิทรรศการส่วนสุดท้ายนี้ จะแสดงให้เห็นถึงพลวัตรความนิยมของโยไคที่เราสามารถเห็นได้จากของเล่นสะสมและภาพปรากฎที่ไม่ได้ดูน่ากลัวอีกต่อไปในมังงะ เอนิเมะ เกมต่างๆ ทั้งในญี่ปุ่น และการแพร่ขยายไปยังประเทศอื่นๆ

        ผมไปดูมาแล้ว สถานที่จัดเล็กๆ ไม่ใหญ่เลย แต่ต้องบอกว่าใช้เวลาอยู่ในนั้นนานมาก! เพราะด้วยความศิลปะญี่ปุ่นเนอะ มีรายละเอียดเยอะ และมีลูกเล่นสนุกๆ อยู่ในงานศิลปะตลอด มีภาพโยไคตลกๆ น่ารักๆ ซุกซ่อนอยู่เต็ม มีทั้งภูติแมวหลบฝน ภาพผายลมไล่โยไค มีภาพ AR ให้เล่นอีกต่างหาก

        งานนี้จัดแสดงระหว่างวันที่ 15 มิถุนายน - 28 กรกฎาคม 2567 | 10.30 น. - 19.00 น. (หยุดทุกวันจันทร์) ไม่มีค่าเข้าชม ที่ห้องแกลเลอรี ชั้น 1 TCDC กรุงเทพฯ ดูเสร็จอย่าลืมทำแบบสอบถามเพื่อรับที่คั่นน่ารักๆ หรือขอสูจิบัตรงานกลับบ้านเป็นที่ระลึกกันนะครับ